การปฏิบัติตัวก่อนฟอกเลือดด้ วยเครื่องไตเทียม
1.ควรทานอาหารให้เรียบร้อยก่ อนการฟอกเลือดถ้าหากจำเป็นที่ จะต้องทานอาหารขณะฟอกเลือดจริ งๆแล้วควรเป็นอาหารที่ทานง่ ายไม่หกเลิกเทอะและใส่ภาชนะได้ สะดวกไม่ควรกินอาหารปริ มาณมากหรืออาหารมื้อหนักหนั กเพราะว่าอาหารที่ย่ อยยากจะทำให้เลือดไปเลี้ ยงกระเพาะมากซึ่งขณะฟอกอาจทำให้ ผู้ป่วยเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ ได้ซึ่งค่อนข้างมีความอันตราย หรืออาจทำให้ไม่สามารถฟอกเลื อดได้จนครบเวลา
2.ผู้ป่วยที่มีปัญหาความดันโลหิ ตต่ำขณะฟอกเลือดสิ่งที่สำคัญคื อจะต้องรีบไปพบ อายุรแพทย์โรคไตที่ดูแลเพื่อที่ จะได้ปรับยาลดความดันบางตัวก่ อนการฟอกเลือดในแต่ละวันซึ่ งในแต่ละคนก็จะแตกต่างกันสิ่งที่ สำคัญคือห้ามลดยาลดความดันด้ วยตนเองเพราะอาจจะมีปั ญหาตามมาได้
3.ถ้าผู้ป่วยมีอาการผิดปกติหรื อไม่สบายต้องแจ้งพยาบาลก่ อนการฟอกเลือดทุกครั้งอาการที่ ต้องแจ้งมีดังนี้คือ
มีไข้เจ็
บ แน่นหน้าอก
นอนราบไม่ได้
ท้องผู
ก ท้องเสีย นอนไม่หลับ
คลื่นไส้
อาเจียน สับสน
มีภาวะเลือดออกผิดปกติ
ประจำเดือนมากผิดปกติ
ถ่
ายอุจจาระเป็นเลือด เพื่อที่
จะได้หาสาเหตุและแก้ไขได้ทันท่ วงที
4.ในกรณีผู้ป่วยมีนัดทำผ่าตัดต่ างๆเช่น การผ่าตัดทำเส้ นฟอกไต ถอนฟัน ส่องกล้อง ทั้งก่ อนและหลังฟอกเลือดมีความจำเป็ นเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องแจ้งให้ พยาบาลผู้ดูแลทราบเพราะจะได้ งดการให้ยาป้องกันการแข็งตั วของเลือดขณะฟอกไต
5.ผู้ป่วยที่ใช้เส้นฟอกเลือดที่ แขนควรทำความสะอาดเส้นเลือดที่ แขนโดยการฟอกสบู่ให้สะอาดและซั บให้แห้งเบาๆก่อนการฟอกเลือดทุ กครั้งและในวันที่มาฟอกเลือดไม่ ควรทาโลชั่นหรือแป้งที่บริ เวณเส้นฟอกเลือด เนื่องจากจะเพิ่มโอกาสการติดเชื้ อได้
6.ผู้ป่วยที่ต้องใช้ยาชาชนิ ดทาควรทาก่อนการลงเข็มประมาณ 30 นาทีเพื่อให้ออกฤทธิ์ได้ดี และในกรณีที่มีผื่นคั นควรงดการใช้ยาทันทีและแจ้ งพยาบาลผู้ดูแลให้ทราบ
7.ชั่งน้ำหนักตัวทุกครั้งก่ อนฟอกเลือดโดยนำของใช้ประจำตั วและกระเป๋า ออกจากร่างกาย รวมทั้งไม่ใส่รองเท้าเนื่ องจากจะได้วัดและประเมินน้ำหนั กส่วนเกินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การปฏิบัติตัวระหว่างฟอกเลือดด้ วยเครื่องไตเทียม
1.ขณะฟอกเลือดควรหลีกเลี่ ยงการนอนทับแขนข้างที่มี การแทงเข็มเพราะอาจทำให้เข็มเลื่ อนหลุดผิดตำแหน่งได้รวมทั้ งอาจจะทำให้เส้นเลือดแตกและเสี ยหาย
2.ในขณะฟอกเลือดถ้าผู้ป่วยรู้สึ กมีอาการไม่สบายตัวหรือมีภาวะผิ ดปกติเช่น
หน้ามืดเวียนหัว
คลื่
นไส้อาเจียน ปวดท้อง
ปวดศีรษะ
ใจสั่
นหนาว ร้อนเกินไป
เป็นตะคิ
ว
ควรรีบบอกพยาบาลผู้ดูแล โดยไม่จำเป็นที่จะต้องรอให้มี อาการมากเพราะจะได้แก้ไขได้ทั นท่วงที
การปฏิบัติตัวหลังการฟอกเลือดด้ วยเครื่องไตเทียม
1.ชั่งน้ำหนักหลังฟอกเลือดทุ กครั้งเพื่อประเมินน้ำในร่ างกายที่ดึงออกจากการฟอกเลือด
2.หลังจากการฟอกเลือดแนะนำให้ผู้ ป่วยใช้มือช่วยกดบริ เวณรอยแผลจากการฟอกเลือดด้ วยตนเอง โดยมีความแรงพอที่จะให้เลือดหยุ ดไหลแต่ยังรู้สึกเหมือนมีน้ำ ไหลอยู่ในเส้นเลื อดตลอดเวลาโดยส่วนใหญ่แนะนำให้ กดค้างไว้ 15 ถึง 30 นาทีในกรณีที่เลือดยังไม่หยุ ดไหลให้รีบแจ้งคุณพยาบาล
3.ไม่แนะนำให้ใช้สายรัดเพื่อรั ดให้เลือดหยุดไหลบริเวณที่ แทงเข็มเนื่องจากจะทำให้เส้นเลื อดฟอกไตเสียหายและดับได้
4.ใน 24 ชั่วโมงแรกให้ระวังเรื่ องการกระทบกระแทกหรือโดนของมี คมบาดเนื่องจากในร่างกายของผู้ ป่วยหลังฟอกเลือดนั้นจะยังมี สารป้องกันการแข็งตัวของเลือดค้ างอยู่อีกหลายชั่วโมง
5.ผู้ป่วยหลายหลายท่านอาจจะมี อาการอ่อนเพลีย คลื่นไส้อาเจี ยน หลังจากการฟอกเลื อดโดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรกอาการดังกล่าวจะดี ขึ้นเรื่อยๆในกรณีที่มีอาการค่ อนข้างรุนแรงให้รีบแจ้งพยาบาลทั นทีเพื่อปรับปริมาณการดึงน้ำ ออกจากร่างกายให้เหมาะสมกับผู้ ป่วยแต่ละท่าน
6.ทุกๆเช้าแนะนำให้ผู้ป่วยใช้มื อคลำหรือใช้หูแนบที่เส้นฟอกไตว่ ายังได้ยินเสียงฟู่หรือคลำได้ ความรู้สึกสั่นต่อเนื่องของเส้ นเลือดอยู่หรือไม่ถ้าไม่ได้ยิ นเสียงหรือคลำไม่ได้ให้รี บมาพบแพทย์เร่งด่วนเนื่องจากถ้ าปล่อยทิ้งไว้หลายวันจะทำให้ไม่ สามารถผ่าตัดแก้ไขได้
7.แนะนำให้ออกกำลังกายโดยการบี บลูกบอลสม่ำเสมอโดยแนะนำให้บริ หารหลังการฟอกเลือดหนึ่งวันเพื่ อป้องกันเลือดออกบริเวณรูเข็ม การออกกำลังกายบริหารจะทำให้เส้ นเลือดฟอกไตมีอายุยืนยาวขึ้น
8.ผู้ป่วยที่ใช้เส้นฟอกเลือดที่ คอควรดูแลความสะอาดของผิวหนั งรอบสายโดยห้ามแผลเปียกน้ำ และ ระวังเรื่องการมีเหงื่ อออกมากเนื่องจากจะทำให้มี โอกาสติดเชื้อได้สูง
ภาพประกอบจาก istockphoto & Graphic stock
Cr : ข้อมูลบางส่วนจากโรงพยาบาลถาบันโรคไตภูมิราชนครินทร์